„Okresem najważniejszym dla uczenia się jest czas od narodzin ( a może nawet wcześniej) do osiemnastego miesiąca życia.
Jest to okres krytyczny, podczas którego dziecko uczy się dzięki eksploracji oraz niestrukturyzowanemu kierowaniu, realizowanemu przez rodziców i pozostałych opiekunów.
Kolejny okres wrażliwości w odniesieniu do muzyki dotyczy czasu między osiemnastym miesiącem,
a trzecim rokiem życia, kiedy dziecko kontynuuje odbiór kierowania podejmowanego w domu, czy w żłobku.
Pomiędzy trzecim, a piątym rokiem (wrażliwość utrzymuje się nadal) dziecko zaczyna przyjmować w równym stopniu strukturyzowane , jak i niestrukturyzowane kierowanie, podejmowane w domu i przedszkolu.
To, czego dziecko nauczy się podczas tych pierwszych pięciu lat, tworzy podstawę całego jego edukacyjnego rozwoju."
E.E.Gordon- Teoria uczenia się muzyki. Niemowlęta i małe dzieci, 2013, str.11
Przejdźmy teraz do najważniejszych elementów teorii E.Gordona:
- ruch – muzyka nie może istnieć bez ruchu ciała, prowadzący proponuje ruch, a rodzice wraz
z dziećmi naśladują go. Wykorzystujemy tu naturalną zdolność poruszania się, bez korygowania ruchów, każdy porusza się, jak potrafi, poruszając się wraz
z dzieckiem staramy się włączyć całe ciało, nie poruszamy rękoma dziecka
- śpiewanie w różnorodnych skalach i rytmizowanie w urozmaiconych rytmach, najlepiej bez słów – ograniczamy śpiewanie piosenek z tekstem do minimum, tak aby dziecko mogło się skoncentrować tylko na melodii lub rytmie, a to nauczy je śpiewać czysto
- improwizacja – według E.Gordona nie ma dobrych lub złych improwizacji, są za to pochwałyi i zachęcanie do dalszych prób
- właściwa osoba kierująca – E. Gordon podkreśla, że nie jest to nauczyciel,
a właśnie osoba kierująca znająca dokładnie teorię uczenia się. Dziecko niejako samo się uczy
- kolejność uczenia się ( sekwencyjność) – ważne jest , aby nie wymagać od dziecka tego, na co jeszcze nie jest gotowe
„Główny problem leżący u podstaw smutnego stanu edukacji muzycznej bywa, niestety, prawie całkowicie ignorowany przez nauczycieli (…).
Chodzi mianowicie o niewystarczającą dojrzałość dzieci do podjęcia edukacji muzycznej w chwili, gdy opuszczają „zerówkę”, aby przejść na wyższy stopień w szkole.
Dzieci absolutnie nie są gotowe do przyjęcia tego, czego większość nauczycieli próbuje ich uczyć”
E.E Gordon – Teoria uczenia się muzyki. Niemowlęta i małe dzieci, 2013, str.8
Wtedy, kiedy dziecko będzie na to gotowe. Wiek dziecka nie jest istotny, ale za to wiek muzyczny jak najbardziej.
Przed rozpoczęciem zajęć z instrumentem, dziecko powinno przejść przez większość stadiów i faz audiacji wstępnej.
( piszę o tym poniżej – dla najbardziej dociekliwych).
Jeżeli dziecko nie śpiewa czysto i nie porusza się zgodnie z rytmem, nie osiągnie pełni swojej możliwości w graniu na instrumencie.
Dziecko w wieku trzech lat może być bardziej gotowe do gry niż dziecko sześcioletnie, co jednak nie musi oznaczać, że posiada obiektywnie większe zdolności od dziecka starszego.
Poniżej przedstawię ogólny zarys typów i stadiów audiacji wstępnej.
„O audiacji mówimy, gdy utwór muzyczny jest słyszany i rozumiany nawet wtedy, kiedy już nie brzmi, lub nawet nigdy fizycznie nie zabrzmiał.(…)
Audiacja jest dla muzyki tym, czym myślenie dla języka.(…) Audiacja jest podstawą uzdolnień muzycznych.”
E.E.Gordon – Teoria uczenia się muzyki. Niemowlęta i małe dzieci, 2013, str.31
Typy i stadia audiacji wstępnej
Typ |
Stadium |
AKULTURACJA Od narodzin do 2-4 roku życia: niewielka świadomość otoczenia u dziecka. |
1. ABSORPCJA: dziecko słucha i słuchowo gromadzi dźwięki muzyki z otoczenia.
2. REAKCJE PRZYPADKOWE: dziecko porusza się i gaworzy w odpowiedzi, ale nieadekwatnie do muzycznych dźwięków środowiska.
3. REAKCJE CELOWE: dziecko stara się odnieść ruch i gaworzenie do muzycznych dźwięków środowiska.
|
IMITACJA Od 2-4 do 3-5 roku życia: dziecko angażuje się ze świadomością skierowaną przede wszystkim na otoczenie. |
4. POZBYWANIE SIĘ EGOCENTRYZMU: dziecko rozpoznaje, że ruchy i gaworzenie nie pasują do muzyki z otoczenia.
5. PRZEŁAMANIE KODU: dziecko naśladuje z pewną dokładnością dźwięki muzyki z otoczenia zwłaszcza motywy tonalne i rytmiczne.
|
ASYMILACJA od 3-5 do 4-6 roku życia: dziecko angażuje się ze świadomością skierowaną na siebie. |
6. SAMOOBSERWACJA: dziecko dostrzega brak koordynacji pomiędzy śpiewem i oddychaniem oraz śpiewną recytacją, a ruchem mięśni i oddychaniem.
7. KOORDYNACJA: dziecko koordynuje śpiewanie i śpiewną recytację z oddychaniem i ruchem mięśni
|
Źródło: (Gordon E.E. 2013 Teoria uczenia się muzyki. Niemowlęta i małe dzieci, str. 41)